دبستان شاهد امام حسين صحنه

راهبردهايي براي فراگيري حافظه:

دانش آموزان با مشكلات يادگيري نيازمند كمك به افزايش فراگيري و بهبود حافظه خود در يادگيري هستند .راهبردهايي كه در پي مي آيد براي همه ي دانش آموزان بخصوص آن هايي كه مشكلات يادگيري دارند ، مناسب هستند ( فولك ، 2000 ) .

-    توجه آن ها را جلب نماييد .  به منظور تحريك علاقه ي دانش آموزان به درس ، انگيزه ، مقدمات غير قابل انتظار و انواع شيوه هاي ديگر تمركز حواس و توجه را بكار ببريد .

-    مطالب درسي را معني دار نماييد . معني بخشي يكي از عوامل عمده ي موثر بر حافظه است . دانش آموزان آنچه را كه به صورت نا مفهوم دريافت مي كنند ، نمي توانند در ذهن نگهداري كنند . توجه داشته باشيد كه دريافت آنها از مطالب معني دار مهم است نه دريافت شما .

-    الگو ، الگو ، الگو . به دانش آموزان نشان بدهيد كه آنها را چگونه به كار ببرند . الگوها ، محرك ها و مثالهايي را بكار ببريد تا مفاهيم پيچيده را آسان كند . از آنها بخواهيد الگوهاي اصلي را گسترش دهند .

-    كار گروهي . تحقيقات نشان مي دهند كه اين دانش آموزان زماني كه به طور گروهي كار مي كنند موفقيت بيشتري كسب مي كنند . فرصت براي بحث آنچه كه ياد ميگيرند آن ها را فعال نگه مي دارد و در تمرين فعاليت هاي بين فردي به انها كمك مي رساند .

-    تعيين اهداف . موفقيت يك عامل كليدي در نگهداري فراگيري است . با كمك اين دانش آموزان ، هدف هاي واقعي را تعيين نماييد ( براي مثال به آنها فرصت دهيد تا سه مسئله را حل كنند ) .

-        كشف آنچه كه قبلا مي دانسته اند . فرصتي را براي ارزيابي آنچه كه دانش آموزان درباره موضوعات قابل يادگيري ، قبلا مي دانسته اند ، در نظر بگيريد . سازماندهي يادگيري بر اساس دانش قبلي دانش آموز ، روش موثرتري است . دانش آموزان كمك مي شوند كه مطالب را معني دار ياد بگيرند .

-    بكار گيري ابزارهاي بصري . ما در يك فرهنگ جهت يافته ي بصري زندگي مي كنيم و دانش آموزان به تحريكات بينايي عادت كرده اند . جدول ها ، تصوير ها ، نمودارها و سازمان دهنده هاي بينايي ، ابزارهاي بسيار موثري در ياد گيري و حافظه هستند .

-    تصاوير را بزرگ نماييد . مغز يك پردازشگر نمونه است . با پهلوي هم گذاشتن نمودارها ، تصوير بزرگي بسازيد تا چگونگي ارتباط مفاهيم را نشان دهد . الگوهايي را مورد بحث قرار دهيد كه با آنچه قبلا    دانش آموزان ياد گرفته اند مرتبط باشد .

-    فكر كنيد و با صداي بلند صحبت كنيد . زماني كه معلمين به طور روشن فكر مي كنند ، آن ها مراحلي از فرآيند شناختي را الگو قرار مي دهند و اطلاعات يا مهارت هايي كه مي تواند به عنوان يك رويكرد و راه حل ساده بكار برده شوند ، آشكار مي شود . با صداي بلند سخن گفتن ، روشي موثر براي تقويت حافظه است بويژه وقتي كه دانش آموزان روي سوالات باز بحث مي كنند ، نظير اين سوالات :     ‹‹ چه چيزي بايد اتفاق افتاده باشد اگر ... ؟ يا به جاي آنچه بايد انجام ميداديد ، چه چيزي بايد انجام   مي داديد؟ ››

-    تدابيري براي تقويت حافظه پيشنهاد كنيد هر نوع تدبير يا ابزاري براي تقويت حافظه ارزشمند است . اين تدابير را نظير : تدبير تقطيع و كد گذاري ، تدبير واژه هاي كليدي و تصوير برداري ، به دانش آموزان آموزش دهيد تا اطلاعات واقعي يا مراحلي از يك دستور العمل را بخاطر آورند .

-    الگوهاي گوناگون تمرين را بكار ببريد . تمرين كليد حافظه است در عين حال وقتي معلم از يك الگوي تمرين استفاده مي كند ، ممكن است خسته كننده باشد . تلاش كنيد از وايت برد و برنامه هاي كامپيوتري استفاده كنيد يا تحريك هايي به منظور حفظ علاقمندي به تمرين و تنوع آن را به كار ببريد و اگر دانش آموزان بتوانند به طور صحيح پنج مساله را حل كنند ، آنگاه ما نياز داريم ، بيست مساله به آنها بدهيم .

-    ارزش يادداشت برداري را توضيح دهيد . نوشتن نه تنها يك ابزار خوب براي حافظه است بلكه به    دانش آموزان كمك مي كند تا تفكراتشان را سازماندهي كنند و بر آنچه اهميت دارد تمركز نمايند . بتدريج برخي اطلاعاتي كه در يك طرح به آن ها مي دهيد كاهش يافته به طوري كه دانش آموزان نيازمند فراگيري اطلاعات بيشتري هستند .

-    راهبردهاي مشاركتي را به صورت منظم به كار ببريد . راهبردهاي مشاركتي ، همچون فرايند هاي گروهي و روزنامه ي ديواري ( به همكار خود بگوييد كه امروز دو چيز را ياد گرفته ايد ) ، حافظه يادگيري را بهبود مي بخشد .

بكار گيري راه هاي تقويت حافظه

نگهداري هاي حفظي ، روش ها ي بسيار مفيدي براي بخاطر آوردن اطلاعات ، الگوها يا قوانين نامرتبط با هم هستند . اين روش ها در زماني كه نوشتن نا ممكن بوده است ، توسط يونانيان قديم براي فراخواني گفتگو در بازي ها و انتقال اطلاعات با ديگران گسترش يافته اند .

در همين راستا ، روش هايي موجود است كه به حافظه ي دانش اموزان با اختلال نقص توجه همراه با بيش فعالي يا بدون آن ، كمك خواهد كرد . در اين جا دو نمونه از اين ها وجود دارد كه به سادگي مي توان در كلاس به كار گرفت . با اين داشن آموزان كار كنيد تا طرح هاي مناسب زير را براي محتوي گسترش دهند .

1-    روش هاي به ياد آوري موزون و هماهنگ :

روشهاي هماهنگ هنوز راه هاي ساده و موثري براي به خاطر آوردن قوانين و الگو ها هستند .

 اين روش ها خوب كار مي كنند زيرا اگر قسمتي از ريتم را فراموش كنيد يا غلط بگوييد ريتم كلمات به هم ميخورد و علائم اشتباه مي شود . بنابراين براي بازشناسي قسمت هاي فراموش شده يك غلط ، ريتم را دو مرتبه شروع مي كنيد ، كه به يادگيري مجدد آن كمك مي كند . زيرا هر خطي كه به كار مي گيريد به عنوان علامتي شنيداري از خط بعدي تلقي مي شود . مثال هاي مشتركي از اين روش هاي موزون كه ما ياد گرفته ايم اين است كه مثلا  ‹‹ من قبل از  &  مگر اينكه بعد از  C  باشم و همين طور ماه سپتامبر 30 روز دارد .. ›› و ‹‹ كريستف كلمب اقيانوس آرام را كشف كرد ›› در اين جا وزن هايي وجود دارد كه به داشن آموزان كمك مي كند تا مطالب ديگري را ياد بگيرند :

آرماداي اسپانيايي در سال 1588 ، سرنوشت خود را يافت .

طلاق گرفت ، خودكشي كرد و مرد.

طلاق گرفت ، خودكشي كرد اما زنده ماند ( سرنوشت هنري هشتم از شش حادثه ي تاريخي )

عددي را كه در حال تقسيم كردن هستيد ، وارونه كنيد و ضرب كنيد ( قاعده ي تقسيم به وسيله ي بخش كردن )

ممكن است اين شيوه ، يك سيستم نامناسبي به نظر آيد ، اما به هرحال مورد استفاده قرار ميگيرد . مطالب را براي كمك به خود و دانش آموزانتان كه بتوانيد اطلاعات بيشتري را سريعتر به خاطر آوريد ، به صورت تنهايي يا گروهي ، موزون ( قافيه دار ) نماييد .

روانشناسی کودکان با نیاز های ویژه  ناتوانی های یتدگیری

تالیف : دیوید ای . سوسا

ترجمه :

دکتر احمد یار محمدیان    و دکتر محمد باقر کجباف